önceki yazıda
(bkz: 1534096) makro-mikro yapıdan bahsetmiştim.Yani bazı durumları astrofiziksel ve kuantum olarak incelemeden bahsetmiştik.Önceki yazıyı okuyup sonra buraya gelmeniz öncelikli tavsiyem :)
-Bu yazıyı en en iyi şekilde anlamanız için öncelikle
einstein'ın genel görelilik kuramı ,
Newton'un yerçekimi kanunu ve
kuantum mekaniği ni çok az olsada bilmeniz gerekiyor.En azından bir fikriniz olmalı yani. Ve biraz okuduğunuzda bir şeylerin bir yerlerde eksik kaladığını fark edeceksiniz.Ben bu teorilerin nerede eksik kaldıkları başta olmak üzere en basit hali ile anlatmaya çalışacağım.
-Şimdi asıl konuya geliyorum. Nereden çıktı bu herşeyin teorisi?
-Asıl adı
The string theory türkçeye sicim teorisi olarak çevrilmiş. Berbat bir çeviri maalesef. En popüler adı Theory of Everything. Yani en hayırlısı bu isimle bilmek.Ben string theory olarak devam edeceğim.
-Makro ve mikro olarak incelendiğinde her iki teoride önceki yazıda belirttiğim gibi her yönüyle kanıtlandı,ispatları yapıldı.
ama bir şeyler eksik kaldı birbirlerini tamamladılar evet ama eksik şeyler vardı.
-Bu durumda
Stephan Hawking ortaya "herşeyin teorisi " ni ortaya attı.
-Yukarda belirttiğim gibi 'evreni tamamen kapsayan, her şeyin açıklamasını bilimsel olarak yapan bir teori' amacı ile yola çıktı S.Hawking.
-İlk başlarda Newton ortaya asıl adı ile Grawity Law'ı attığında
(bkz: çekim yasası) .Genel olarak çok basite indirgenmiş hali ile elmanın neden yerde düştüğünü gezegenlerin neden güneşin etrafında döndüğünü vs gibi herşeyi açıklıyordu "çekim yasası". Ama bir şeyleri açıklamak için zaman ilerledikçe,bilim ilerledikçe ortaya yeni yeni ihtiyaçlar çıkıyordu.
-İlk olarak neden yağmur yağıyor veya şimşek neden çarpıyor gibi sorulara cevap vermiyor bu teori.
-Daha sonraları ortaya
Einstein çıktı ve o meşhur genel görelilik kuramı ile 3 boyutlu evrenle birlikte bir de zaman vardı.
buna da uzay- zaman dokusu adını verdi.Detayları önceki yazıda verdim burada hızlı geçiyorum.
-Bu teori de uzun yıllar boyunca yeterli geldi ve birçok şeyi detaylı şekilde karşılıyordu,hatta herkes çok mutlu mesut yaşıyordu.Ama yine bir yere kadar.
-Ama sonra
kuantum çıktı ve olaya yeni bir boyut getirdi. Atomaltı parçacıkları incelendikçe , kuantum fizikçileri, “öngörülemezlik” ile karşı karşıya kaldılar.
Örneklersek : Bir taşı tutup bir yerden fırlattığınızda o taş yerçekimi kanununa göre bir yere kadar gider,düşer,seker ve de en son durur.Fakat iki adet protonu fırlatırsanız bu böyle olmaz.çok detaya girmiyorum yine önceki yazıda örneği vardı.
-S.Hawking kuantum ve makro boyutu açıklayan Einstein'in teorisini birleştiriyordu.
-Hawking'e göre atom altı parçacıkları maddesel değil, sürekli titreyen tel(sicim) gibi idi.
-Bu teoriye göre evrendeki her şeyin özü enerjiden oluşuyordu ve her şey her an hareket halinde idi,sicim gibi titriyordu bir nevi.
Buradan bir notla devam ediyorum:
- İnsanlar da dünya ile birlikte 5Hz frekansla sürekli dönüyor. Bunu fark etmek tabii ki imkansız. türkiye de saate 1285 km hızla dönüyor. tabii ki tek başına değil samanyolu galaksisi de aynı anda dönüyor.Kısaca her şey dönüyor.Dünya,güneş,galaksi her şey..
Bu da Hawking'i bir yerde haklı çıkarıyor.Hawking ve bilim her şeyin özünde enerjinin olduğunu keşfedince Herşeyin teorisi daha da güçleniyor.
-Aslında hawkingin teorisinden daha önce mısırlılar , islamda ibn-i arabi herşeyin özünde(cevheri-i ferd) sicim olduğunu söylemiştir.
buna benzer bir çok örnek vermek mümkün ama bunu bilimsel boyuta taşımak bir nevi hawking'e nasipmiş(!).
-Bu teoriden önce evrenin 4 boyutlu olduğunu söylemiştik.Ama bu teoride çok fazla detaya girmeyeceğim fakat 4 boyut yeterli gelmiyordu ve 4,5,6 derken toplamda 11 boyutlu evren çözüm için yeterli(!) oluyordu.(daha sonra neden 11 onu açıklayacağım şu an için eksik kaldığım yerler mevcut.affola.)
-Yani buna göre bildiğimiz 4 boyutun yanı sıra 7 tane daha bilmediğimiz boyut vardı.
Kısaca 3 boyutu açıklayayım az çok biliyorsunuz.sağ-sol,aşağı-yukarı,ön-arka 3 boyut bir de einstein'ın zaman kavramı eklenince 4 oluyor.
-Yani bizim fark edemediğimiz 7 adet daha boyut var .Aklınızla dalga geçmiyorum tam 7(yedi) boyut.Bu 7 adet boyut sicim boyutunda kalıyor .Ben daha 1 ayda toplam 7-8 entry girerken koskoca 7 adet daha boyut var.
-Hawking'e göre yaptığımız en ufak şey birbirinden bağımsız değil ve her şey birbirine bağlı sicimlerden oluşuyor.
-Örneğin bir şey gerçekleşmeden evvel onu hissetmemiz ,birisi ölünce,bir yakınımız .henüz o haberi almadan bir karamsarlığa kapılırız bu basit durum bile hawking'in teorisinin bir ayağı.
-String teorinin bir diğer durumu da bir tane big-bang olmadığı yönünde , big-bang'den önce bir çok big-bang'in olduğunu iddia ediyor string teorisi.Yani Big-bang başlangıç değil.Haklı da bence çünkü madem büyük bir boşlukta big-bang oluşuyorsa neden bir kaç tane daha olmasın?
-1980lerde String teorisi 5 e bölünmüş ve daha sonra M theory olarak birleşmiş(1995).Yani şu ana kadar bahsettiğim şey aslında M teori olarak da biliniyor günümüzde.Ben birleşmiş kısımlarını anlattım,o konu da içiniz rahat olsun :)
Türkçesi
zar olarak çevrilmiş
m teorisi bunu da belirtmekte fayda var.
-Son olarak M teorisini S.Hawking değil. Edward Witten (Princeton Üniversitesi) ortaya atmış.Çok kafa karıştırmadan string teoriden farkı şu 11 boyut kavramı
m teori ile birlikte kabul gördü. String teori 10 boyut olarak ele alıyordu.
- Son olarak şurda ingilizce özeti var 2 dakikalık >>>
şu
(bkz: faydalı bilgiler)
Dip not : Daha sonra 11 boyutun hepsini tek tek açıklayacağım biraz havada kalmış gibi oldu fakat tam olarak yazabilecek kadar hakim olamadım daha doğrusu idrak edemedim daha tam olarak.Saygı,sevgi.